Κάθε εβδομάδα με τον Κώστα Μποτόπουλο

 

 

Καθώς κλείνει, με τις εκλογές της 25ης Ιουνίου, ο εθνικός κύκλος, ανοίγει σιγά-σιγά ο ευρωπαικός, με ορίζοντα τις εκλογές της επόμενης χρονιάς. 

Στο οικονομικό πεδίο, ο πρώτος κύκλος κλείνει με βελτίωση σε αρκετούς τομείς (δημοσιονομικά, εξωστρέφεια, προοπτικές ανάπτυξης), μετεωρισμούς σε άλλα (μεταρρυθμίσεις ουσίας, ανταγωνιστικότητα, ποιότητα και διάρκεια επενδύσεων) και αρκετά μεγάλα στοιχήματα (προσαρμογή σε πιο περιοριστικές εξωτερικές συνθήκες, εκμετάλλευση της επενδυτικής βαθμίδας, συμμετοχή της οικονομίας στη μείωση των ανισοτήτων και στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου). 

 

Στον ευρωπαικό χώρο, η οικονομία ταλαιπωρήθηκε, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, αλλά δεν λύγισε, λόγω γενναίων δημόσιων ενέσεων και παραμερισμού δεσμευτικών κανόνων. Οι έκτακτες καταστάσεις, όμως, δεν διαρκούν για πάντα και οι δυσκολίες -δομικές και συγκυριακές- παραμονεύουν.

Όπως στην Ελλάδα, το δομικό πρόβλημα της οικονομίας είναι η ρηχή παραγωγική βάση και οι αντιστάσεις/αγκυλώσεις στη διαπλάτυνση του, στην Ευρωπαική Ένωση η αντίστοιχη δυσκολία έχει να κάνει με την υλοποίηση και αξιοποίηση των κοινών σχεδίων, που κανονικά θα έπρεπε να αποτελούν τη δύναμη ενός πολιτικού και οικονομικού χώρου από τους πιο προηγμένους παγκοσμίως. Όμως, τα σχέδια αυτά τις περισσότερες φορές δεν φέρνουν το επιθυμητό αποτέλεσμα, είτε λόγω εγγενών “αρχιτεκτονικών” δυσκολιών (η Ένωση δεν είναι ομοσπονδία και δεν διαθέτει ενιαίο κέντρο αποφάσεων, τα συμφέροντα των κρατών μελών είναι αντικρουόμενα, οι πολιτικοί κύκλοι ασύμπτωτοι και συγκρουσιακοί, οι κανόνες άκαμπτοι και δυσπροσάρμοστοι), είτε λόγω -αντικειμενικής- απόστασης μεταξύ της σύλληψης και της εφαρμογής. Δεν υπάρχει καλύτερο παράδειγμα από τις δυο “ναυαρχίδες” του ευρωπαικού οικονομικού παραδείγματος: την Τραπεζική Ένωση (Banking Union) και την Ένωση Κεφαλαιαγορών (Capital Markets Union).

Τραπεζική Ένωση με… ενάμιση πόδι

Η Τραπεζική Ένωση προοριζόταν να έχει τρία “ποδάρια”, αλλά έχει κολλήσει στο ενάμιση. Η κοινή εποπτεία, μέσω ειδικού σχηματισμού της Ευρωπαικής Κεντρικής Τράπεζας, μπορεί να θεωρηθεί ότι πέτυχε, αν και πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαικού Ελεγκτικού Συνεδρίου αναφέρει ότι “χρειάζεται να γίνουν περισσότερα για να δημιουργηθεί πεποίθηση ότι το πιστωτικό ρίσκο τυγχάνει ικανοποιητικής διαχείρισης και κάλυψης”.

Η κοινή “λύση και διάσωση τραπεζών” (resolution framework), έχει κάνει βήματα ενοποίησης κι εμβάθυνσης -με τελευταίο την κάλυψη μικρών και μεσαίων τραπεζών- αλλά παραμένει εξαιρετικά πολύπλοκο και περιπτωσιολογικό. Το δε ίσως πιο κρίσιμο στοιχείο απ’ όλα, το κοινό ταμείο εγγύησης καταθέσεων, το μόνο ικανό να παράσχει αίσθημα ασφάλειας στους πολίτες και να σπάσει το δεσμό των τεχνικών λύσεων με τις εθνικές εξουσίες, παραμένει ανύπαρκτο, θύμα μιας γερμανικής, ιδίως, επιμονής, για λόγους απόκρυψης των ίδιων της των αδυναμιών. Σε πρακτικό επίπεδο, το ευρωπαικό τραπεζικό σύστημα ζορίζεται από το διεθνή ανταγωνισμό, τον εκτεταμένο “σκιώδη τομέα” (περισσότερο από 15% της τραπεζικής χρηματοδότησης), την τεχνολογική μετάβαση.

Ανεπαρκείς συνθήκες στις αγορές κεφαλαίου

Στο πεδίο των αγορών κεφαλαίου, τα πράγματα είναι χειρότερα. Παρά τα μεγαλεπήβολα σχέδια, η ενοποίηση,  η διασυνοριακή κίνηση κεφαλαίων και η άρδευση της πραγματικής οικονομίας και των επιχειρήσεων παραμένουν ανεπαρκείς, τουλάχιστον τρεις φορές μικρότερες από τις αντίστοιχες των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Κυρίως: η όποια πρόοδος ωφελεί σχεδόν αποκλειστικά τις χώρες και τις οικονομίες του ευρωπαικού βορρά και του -γεωγραφικού και πολιτικού- κέντρου, μεγαλώνοντας έτσι ακόμα περισσότερο την απόσταση από τις χώρες του νότου και της περιφέρειας. Παρά δε τις φιλότιμες προσπάθειες να μη σβήσει η νομοθετική φλόγα, τα μέτρα είναι είτε θεωρητικά (“εναρμόνιση” πτωχευτικού δικαίου και φορολογικού καθεστώτος), είτε ανεπαρκή (δημιουργία “Ενιαίου Σημείου Πρόσβασης” για τους επενδυτές, χωρίς ώθηση των ίδιων των διασυνοριακών επενδύσεων). Κύριος μοχλός της αναπτυξιακής και επενδυτικής προσπάθειας παραμένουν τα δημόσια επιδοματικά μέτρα, ευρωπαικά (τύπου Ταμείου Ανάκαμψης) και εθνικά, όχι τα κοινά σχέδια και το μοίρασμα της κοινής “πίτας”.

Μια Ευρώπη που δεν έχει κατακτήσει, και είναι πολύ δύσκολο πια να βελτιώσει αισθητά, την ενότητα της και μια Ελλάδα που δεν μπορεί να ελπίζει στην “καλοσύνη των άλλων”. Το έχουμε πει πολλές φορές και θα φανεί αμέσως μετά τις εκλογές: προσδεθείτε.

Κώστας Μποτόπουλος

Ακολουθήστε το στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο

Πηγή: economico.gr