Είναι πραγματικά ερωτήματα που τρομάζουν: Πόσο μπορεί ένα πανεπιστήμιο να είναι ουδέτερο; Διεκδικώντας την ουδετερότητα, σημαίνει αυτό ότι ισχυρίζεσαι την αθωότητα; Πραγματικά, ένα πανεπιστήμιο είναι διαχρονικά ένα απλό φόρουμ διαλόγου ή ένα κλειστό ερευνητικό ίδρυμα που δεν ενδιαφέρεται για τα τρέχοντα ζητήματα; Ποιος μπορεί να καταγράψει με σαφήνεια και θάρρος τις αξίες και τις δραστηριότητες ενός ανώτατου ιδρύματος;
Η κατάσταση αυτή σχηματίζει το επίκεντρο της συζήτησης στις τελευταίες ημέρες στα αμερικανικά πανεπιστήμια, όπου οι φοιτητικές κινητοποιήσεις κατά των πολέμων και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων φουντώνουν, ειδικότερα μετά την κρίση στην Γάζα. Με τις προεδρικές εκλογές να πλησιάζουν και την πιθανότητα πολιτικής εκμετάλλευσης των κινητοποιήσεων να είναι υπαρκτή, παρατηρείται ένταση. Η πραγματικότητα γύρω μας μπορεί εύκολα να μας συνθλίψει.
Είναι ενδιαφέρον να παρατηρήσει κανείς πώς στα ελληνικά ΑΕΙ, τέτοιες ενδυναμωμένες και ουσιώδεις συζητήσεις σπάνια επιτυγχάνονται. Συνήθως, οι ανησυχίες μας επικεντρώνονται σε <<μικροεγκληματίες>> και βίαιες καταστάσεις που δεν αφορούν την ακαδημαϊκή ζωή. Μέσα σ’ αυτό το παράθυρο αγωνίας, ποιος θα μπορούσε να εκφραστεί ελεύθερα για την αποστολή της εκπαίδευσης σήμερα;
Η διάσταση της ακαδημαϊκής ελευθερίας και της πολιτικής συμμετοχής δημοσιοποιήθηκε πρόσφατα από τον πρόεδρο του Wesleyan University, Michael Scott Roth. Σε ένα άρθρο του στους New York Times, τόνισε την ανάγκη τα πανεπιστήμια να είναι πιο “πολιτικά”. Συνεχίζοντας, ανέφερε ότι τα κολέγια είναι από παλιά χώροι που προάγουν την αναγκαία για την κοινωνία αυτεπίγνωση. Αυτό το γεγονός είναι πιο επίκαιρο από ποτέ.
Προβληματισμούς σχετικά με το ρόλο των πανεπιστημίων εκφράζει και το γεγονός ότι πολλοί Αμερικανοί πιστεύουν πως η εκπαίδευση θα πρέπει να αφορά μόνο την επαγγελματική επιτυχία. Όμως, το πραγματικό νόημα της εκπαίδευσης ξεπερνά αυτόν τον περιορισμένο ορισμό.
Επιπλέον, η ελευθερία της έκφρασης και η δυνατότητα των συζητήσεων είναι απαραίτητη για την ενίσχυση του δημοκρατικού φλας στις ανώτατες σπουδές. Σε αυτό το πλαίσιο, η συμμετοχή και η ανοιχτότητα σε άλλες απόψεις είναι οι θεμέλιοι λίθοι για μια δημοκρατική κοινωνία.
Είναι αξιοσημείωτο ότι μέσα σε όλα αυτά, ο Roth τόνισε και τη σημασία των πανεπιστημίων ως χώρων που προωθούν τη διαφωνία και τον διάλογο. Για κάποιον που υπάρχει σε σιλό ομοϊδεατών, οι μαθητές θα πρέπει να ασχοληθούν με τις εξελίξεις της κοινωνίας και να συμμετάσχουν στην κοινωνική ζωή.
Εν κατακλείδι, οι συζητήσεις που τρέχουν στις Ηνωμένες Πολιτείες σχετικά με την ελευθερία του λόγου και τη συμμετοχή των φοιτητών στο πολιτικό γίγνεσθαι είναι ενδεικτικές για το πώς μπορούν να σκεφτούν οι νέοι άνθρωποι και να συνεργαστούν. Κάτι τέτοιο είναι αναγκαίο και για την ελληνική ακαδημαϊκή κοινότητα. Ίσως είναι καιρός για ένα νέο ξεκίνημα.
Πηγή: tovima.gr
