Μετά την ολοκλήρωση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Μέση Ανατολή υπήρξε πεδίο στρατιωτικών και πολιτικών κρίσεων, οι οποίες επηρεάσαν σημαντικά τις αγορές ενέργειας και την παγκόσμια οικονομία. Δύο κομβικά γεγονότα που την αποδεικνύουν είναι η εθνικοποίηση της Διώρυγας του Σουέζ το 1956 από τον Νάσερ και τα εμπάργκο πετρελαίου που ακολούθησαν. Η Διώρυγα εκλείστηκε έπειτα από στρατιωτικές αντιδράσεις Αυστραλών, Γάλλων και Ισραηλινών, και ξανά το 1967 λόγω του πολέμου των έξι ημερών, παραμένοντας κλειστή μέχρι το 1975.
Η Ιαπωνία και άλλες χώρες υπήρξαν θύματα της ενεργειακής κρίσης του 1973 λόγω απόφασης του Οργανισμού Εξαγωγής Αραβικών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών (OAPEC) να επιβάλλει εμπάργκο στις χώρες που στήριξαν το Ισραήλ κατά τη διάρκεια του πολέμου του Yom Kippur. Αξιοσημείωτο είναι ότι το Ιράν, σημαντικός παραγωγός πετρελαίου, επηρεάστηκε και αυτό, δύσκολα επάρκο με παραγωγή περίπου 4 εκατομμυρίων βαρελιών ημερησίως.
Η Ισλαμική Ιρανική Επανάσταση του 1979 ήταν ένα καταλυτικό γεγονός για τη Μέση Ανατολή, συνοδευόμενο από τον πόλεμο του Ιράν κατά του Ιράκ (1980-1988). Ο πόλεμος αυτός είχε σοβαρές συνέπειες, με μεγάλη ανθρώπινη και οικονομική καταστροφή. Κατά τη διάρκεια αυτού του πολέμου, οι επιθέσεις σε εμπορικά πλοία στον Περσικό Κόλπο οδήγησαν σε σημαντική αύξηση των τιμών του πετρελαίου, αν και παρ’ όλα αυτά, οι οικονομικές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία αποδείχθηκαν περιορισμένες με την παρέμβαση των ΗΠΑ και ευρύτερες διεθνείς οικονομικές συνθήκες.
Η σημερινή κλιμάκωση της αντιπαράθεσης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν προκαλεί ανησυχία για τις παγκόσμιες ενεργειακές αγορές. Η υπάρχουσα διάσταση της σύγκρουσης διαφέρει από το παρελθόν, αφού φαίνεται ότι οι δύο χώρες βρίσκονται σε κατεύθυνση άμεσης σύγκρουσης και όχι μόνο μέσω «αντιπροσώπων». Οι επιπτώσεις αυτής της σύγκρουσης στην ενέργεια και την οικονομία του πλανήτη είναι αβέβαιες και εναπόκεινται σε παράγοντες όπως το γεωπολιτικό και οικονομικό πλαίσιο καθώς και η στάση τρίτων χωρών.
Η ιστορία έχει δείξει ότι οι δραματικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή επηρεάζουν σοβαρά την παγκόσμια οικονομία. Στην Ευρώπη, η ανάγκη για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ευρύτερες διασύνδεσεις είναι περισσότερο επιτακτική από ποτέ λόγω της αβέβαιης γεωπολιτικής κατάστασης. Ο μετασχηματισμός των διεθνών αγορών ενέργειας με μείωση της παγκόσμιας κατανάλωσης πετρελαίου και αύξηση της παραγωγής σε χώρες όπως οι Η.Π.Α. μπορεί να βοηθήσει στη σταθεροποίηση των τιμών, παρ’ όλα αυτά, η κατάσταση προϋποθέτει συνεχή προσοχή και στρατηγικές πολιτικές πρωτοβουλίες.
Ο Ορέστης Ομράν είναι διεθνής δικηγόρος, ειδικός σε θέματα ενέργειας και οικονομίας.
Πηγή: tovima.gr
