Σε μια ηλιόλουστη παραλία των Κυκλάδων, πέρασα μερικές μέρες παρέα με την Πηνελόπη, τη μικρή κόρη ενός καλού φίλου μου. Καθίσαμε στην άμμο και χτίσαμε κάστρα, απολαύσαμε στιγμές γεμάτες απλότητα, αλλά και απρόσμενη σοφία που προέκυπτε από τα παιχνίδια μας. Σε μία από αυτές τις στιγμές, η Πηνελόπη μου είπε: «ένα συν ένα Κωστή, είναι και ένα». Αυτή η φράση με ώθησε να σκεφτώ το βαθύτερο νόημα πίσω από τις απλές μαθηματικές αλήθειες.
Η τυπική εκπαίδευση σήμερα φαίνεται να επικεντρώνεται στη διδασκαλία συγκεκριμένων δεδομένων και αλήθειων που πρέπει να απομνημονευθούν. Αυτή η προσέγγιση περιορίζει τη φαντασία και την ικανότητά μας να προσαρμοζόμαστε στην αβεβαιότητα που συναντάμε στη ζωή μας. Αν αναρωτηθούμε πόσο κάνει ένα συν ένα, η συνηθισμένη απάντηση είναι «δύο». Ωστόσο, σε διαφορετικά αριθμητικά συστήματα μπορεί να είναι κάτι άλλο, όπως «δέκα» στη βάση 2. Τρία διαφορετικά αποτελέσματα για την ίδια ερώτηση αναδεικνύουν την πολυπλοκότητα που συχνά παραβλέπεται.
Η εκπαίδευση, όμως, δεν ενθαρρύνει την κριτική σκέψη και την εξερεύνηση άλλων εκδοχών της αλήθειας. Ο Carl Sagan είχε πει: «Αν δεν είμαστε ικανοί να κάνουμε σκεπτικές ερωτήσεις… θα πέσουμε θύματα του επόμενου τσαρλατάνου». Αυτή η παρατήρηση υπογραμμίζει την ανάγκη υγιούς σκεπτικισμού, ιδιαίτερα στην εκπαιδευτική διαδικασία, καθώς μας επιτρέπει να αμφισβητούμε και να ερευνούμε τα λεγόμενα των αυθεντιών.
Ο υγιής σκεπτικισμός θα πρέπει να γίνεται η βάση για μια πιο βαθιά κατανόηση του κόσμου. Το να ρωτάμε «γιατί» και να αμφισβητούμε τα διδασκόμενα είναι κρίσιμο για την όλη μάθηση και δεν θα πρέπει να καταπνίγεται από το υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα που θέτει την απομνημόνευση σε προτεραιότητα. Πολλοί μαθητές αποδέχονται άκριτα τα διδασκόμενα χωρίς να ενθαρρύνονται να αναζητούν άλλες οπτικές της πραγματικότητας, με αποτέλεσμα να μην αναπτύσσουν τη θέληση να αναλύσουν και να εξερευνήσουν βαθύτερα ερωτήματα.
Η δυνατότητα αμφισβήτησης είναι η ασπίδα μας απέναντι σε ιδέες που μπορεί να είναι ανυπόστατες, είτε αυτές αφορούν την πολιτική, την επιστήμη ή τη θρησκεία. Για αυτό το σχολείο θα πρέπει να μετατραπεί σε έναν χώρο που ενθαρρύνει τους μαθητές να βλέπουν πέρα από τις φαινομενικές αλήθειες και να αναζητούν αποδείξεις, λογική και κριτική σκέψη.
Όταν ο σκεπτικισμός καλλιεργείται κατάλληλα, οδηγεί σε ουσιαστική κατανόηση του κόσμου γύρω μας. Χρειάζεται να πυροδοτούμε τη σκέψη και την ανάλυση, ώστε οι πολίτες να είναι ικανοί να ρωτούν «γιατί». Η εκπαίδευση δεν θα πρέπει να είναι απλώς μια μετάδοση δεδομένων, αλλά μια διαδικασία που ενισχύει τη σκεπτική ανάλυση και την αναζήτηση της αλήθειας.
Πηγή: tovima.gr
