Οι ανεξάρτητες διοικητικές αρχές είναι σημαντικοί θεσμοί στο πολιτικό μας σύστημα, με την παρουσία τους να ξεκινά στα τέλη της δεκαετίας του 1980, όταν ιδρύθηκε το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης. Μια καθοριστική στιγμή ήταν η συνταγματική κατοχύρωση πέντε από αυτές (Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου των Επικοινωνιών, Αρχή Προστασίας Δεδομένων, ΑΣΕΠ, ΕΣΡ, Συνήγορος του Πολίτη) το 2001. Αυτές οι αρχές παρέχουν απαραίτητα θεσμικά αντίβαρα στο κοινοβουλευτικό σύστημα, το οποίο τα τελευταία χρόνια έχει κλονιστεί από την απουσία ισχυρών ελέγχων και τη συγκέντρωση εξουσίας γύρω από το πρόσωπο του Πρωθυπουργού. Στη σύγχρονη δημοκρατία, οι ανεξάρτητες αρχές διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στην προστασία των ατομικών δικαιωμάτων.
Η λειτουργία των ανεξάρτητων αρχών είναι αναμφισβήτητη. Για παράδειγμα, η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων έχει τη δυνατότητα να επιβάλλει πρόστιμα σε κρατικούς φορείς, κάτι που σπάνια θα μπορούσε να συμβεί με οποιαδήποτε άλλη δημόσια υπηρεσία. Επίσης, οι αρχές αυτές λειτουργούν ως μεσολαβητές στην αλληλεπίδραση πολιτών και διοίκησης και ελέγχουν περιστατικά αυθαιρεσίας, κάτι που ενισχύει τη δημοκρατική διακυβέρνηση.
Ωστόσο, οι ανεξάρτητες αρχές αντιμετωπίζουν προκλήσεις. Σε πολλές περιπτώσεις είναι υποστελεχωμένες, γεγονός που περιορίζει τη δυνατότητα αποτελεσματικής λειτουργίας τους. Επίσης, η μεγάλη ποικιλία τους, με κάποια να εντάσσονται στο ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο και άλλα να είναι απλώς καθαρά εθνικά, δημιουργεί περαιτέρω σύγχυση και δυσαρμονία.
Σύμφωνα με το ισχύον Σύνταγμα, οι ανεξάρτητες αρχές ρυθμίζονται στο άρθρο 101Α. Σημαντικό είναι να εξετάσουμε τον τρόπο επιλογής των μελών τους. Το υπάρχον σύστημα της Διάσκεψης των Προεδρών της Βουλής έχει υπέρ και κατά. Παρόλο που προάγει τη συνεννόηση μεταξύ πολιτικών δυνάμεων, συχνά οδηγεί σε καθυστερήσεις στη διαδικασία αντικατάστασης των μελών και γίνεται χωρίς διαφάνεια.
Συμπερασματικά, οι ανεξάρτητες αρχές έχουν παίξει και συνεχίζουν να παίζουν κρίσιμο ρόλο στη λειτουργία του πολιτεύματος. Η πρόκληση είναι να αναγνωρίσουμε τα προβλήματα που υπάρχουν και να εξετάσουμε τρόπους βελτίωσης, ώστε να ενισχυθεί η λειτουργία τους και να εξασφαλιστεί η μακροχρόνια συμβολή τους στη δημοκρατία. Πηγή: tovima.gr
