Την περασμένη εβδομάδα ο Ταγίπ Ερντογάν έκανε μία από τις πιο μεγάλες, ίσως, πολιτικές στροφές της ηγετικής του θητείας – τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την εσωτερική πολιτική της Τουρκίας: Απέλυσε τον Μελίχ Μπουλού, τον κομματικό τοποτηρητή που είχε επιβάλει ως πρύτανη στο κορυφαίο πανεπιστήμιο Bogazici του Βοσπόρου τον Ιανουάριο, προκαλώντας θυελώδεις αντιδράσεις.
Financial Times: Ο Ερντογάν είναι πολιτικά ευάλωτος
Σύμφωνα με τους Financial Times η στροφή αυτή του Ερντογάν δεν επιβεβαιώνει απλώς την κακή του κρίση ως προς τις επιλογές προσώπων αλλά δείχνει και πόσο ευάλωτος πολιτικά είναι πλέον ο τούρκος πρόεδρος.
Ο διορισμός του Μπουλού είχε προκαλέσει πρωτοφανές κύμα διαδηλώσεων, που διήρκεσαν έξι μήνες και που αντήχησαν σε όλη τη χώρα, καθώς ήταν το μακροβιότερο μαζικό κίνημα μετά την εξέγερση που σάρωσε τα αστικά κέντρα και τις παραθαλάσσιες περιοχές της Τουρκίας στα μέσα του 2013.
Από το 2013 και μετά, όπως επισημαίνουν οι Financial Times, ο Ερντογάν είχε στραφεί μετωπικά προς τον ολοκληρωτισμό, αντικαθιστώντας το κοινοβουλευτικό σύστημα της Τουρκίας με μια ρωσικού τύπου προεδρία και «γεμίζοντας θεσμούς όπως η δικαιοσύνη, η ακαδημία και τα μέσα ενημέρωσης με καρεκλοκένταυρους». Από τότε επίσης που έγινε η απόπειρα πραξικοπήματος πριν από πέντε χρόνια, έχει χρησιμοποιήσει έκτακτες εξουσίες για να απολύσει περισσότερους από 100.000 ανθρώπους και να φυλακίζει σχεδόν κατά βούληση.
“Το εθνικιστικό – λαϊκιστικό αμάγαλμα του AKP”
Παρ’ όλα αυτά, η εφημερίδα τονίζει, ότι ακόμη «δεν έχει καταφέρει να καταστείλει εκείνο το ήμισυ του τουρκικού πληθυσμού που αντιτίθεται στην εισβολή του στον προσωπικό και πολιτικό τους χώρο και στο εθνικιστικό-λαϊκιστικό αμάλγαμα του νέο-ισλαμιστικού Κόμματος της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης (AKP) και των ακροδεξιών συμμάχων του, του Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος (MHP».
Ο διορισμός του Μπουλού θεωρήθηκε ως μείζων προσβολή από τους ακαδημαϊκούς και τους απόφοιτους του Bogazici, του κορυφαίου και βαθιά κοσμικού πανεπιστημίου της Τουρκίας, που ιδρύθηκε από Αμερικάνους προτεστάντες τον 19ο αιώνα.
Ο Ερντογάν, θέλοντας να σπάσει αυτό το ακαδημαϊκό κατεστημένο, διεύρυνε την πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση, τριπλασιάζοντας τον αριθμό των πανεπιστημίων μέσα σε δυο δεκαετίες, παρέχοντας όμως ποσότητα και όχι ποιότητα. Καθώς επέλεγε τους δικούς του πρυτάνεις, το Bogazici απλά αρνήθηκε να αποδεχθεί μια ακαδημαϊκή μετριότητα, που είχε κατηγορηθεί για λογοκλοπή και που δεν καταφέρει καν να εκλεγεί βουλευτής του AKP το 2015.
Το κίνημα κατά του Μπουλού και υπέρ της ακαδημαϊκής ελευθερίας αρνήθηκε να υποκύψει, ακόμα και όταν οι υποστηρικτές του κατηγορήθηκαν ως «τρομοκράτες» και «ανώμαλοι ΛΟΑΤ» από τον Σουλεϊμάν Σοϊλού, τον πανίσχυρο υπουργό Εσωτερικών του Ερντογάν.
Ηταν “κωλοτούμπα” ή ελιγμός;
Οι FT ωστόσο γράφουν πως είίναι πολύ νωρίς για να χαρακτηριστεί νίκη αυτή η κωλοτούμπα. Όταν, για παράδειγμα, ο Ερντογάν καρατόμησε τον γαμπρό του Μπεράτ Αλμπαϊράκ από τη θέση του υπουργού Οικονομικών τον περασμένο Νοέμβριο, η αντιπολίτευση πανηγύριζε. Όμως έκτοτε ο τούρκος πρόεδρος έχει ξεφορτωθεί ουκ ολίγους ικανούς οικονομικούς διαχειριστές και θιασώτες της νομισματικής ορθοδοξίας.
H απόρριψη του Μπουλού, που ακόμα και ο Ερντογάν είδε πως ήταν ανίκανος, μπορεί να είναι απλώς μια τακτική υποχώρηση, και δεν αποκλείεται να κάνει τον τούρκο πρόεδρο πιο εκδικητικό σε άλλα μέτωπα. Όταν ένας πολιτικός μαχητής του δρόμου όπως ο Ερντογάν πρέπει να σκύψει και να ελιχθεί, καλό θα είναι να περιμένεις την αντεπίθεση.
Εν τούτοις, η εφημερίδα τονίζει ότι αυτή η δημόσια απόδειξη κακής κρίσης, αποτελεί μέρος μια ευρύτερης ευαλωτότητας. Το AKP, ένα από τα πιο επιτυχημένα κυβερνώντα κόμματα της σύγχρονης εποχής, που έχει θριαμβεύσει σε περισσότερες από δέκα εκλογικές διαδικασίες, έχει υπονομευτεί. Ο Ερντογάν εκδίωξε πρώην συντρόφους του και συν-ιδρυτές, προτιμώντας να έχει μια νέο-σουλτανική αυλή συκοφαντών που του λένε αυτό που θέλει να ακούσει.
Στις δημοτικές εκλογές το 2019 έχασε την Κωνσταντινούπολη –από όπου ξεκίνησε ως δήμαρχος και η οποία πάντα βρισκόταν στην καρδιά του- καθώς και την πρωτεύουσα Άγκυρα και τις περισσότερες μεγάλες πόλεις της Τουρκίας.
“Αυξάνονται οι νύξεις πολιτικής θνητότητας”
«Αυτές οι νύξεις πολιτικής θνητότητας», τονίζουν στην ανάλυσή τους οι FT, «ενισχύθηκαν πρόσφατα από τη «βουτιά» του AKP στις δημοσκοπήσεις». Το κόμμα εγκαταλείφθηκε από βασικούς ψηφοφόρους που προτιμούν την αύξηση της ευημερίας παρά τον περιορισμό της ιδεολογίας. Το μοντέλο ανάπτυξης του Ερντογάν , που βασίζεται στην φθηνή πίστη, την κατανάλωση και τις κατασκευές, κατέρρευσε παράλληλα με την κατάρρευση στην οποία οδήγησε την λίρα η πολιτική ιλιγγιώδους σπατάλης του Αλμπαϊράκ.
Η κενόδοξη αυτή σπατάλη μετατράπηκε σε ένα χρήσιμο “χαρτί” στα χέρια μιας κατακερματισμένης αντιπολίτευσης που ακόμα δεν έχει αποφασίσει πώς θα αγωνιστεί πολιτικά στις εκλογές που αναμένονται το 2023. Το ίδιο ισχύει και για τους απίστευτους ισχυρισμούς και τις αποκαλύψεις που κάνει λίγο-λίγο ο φυγάς γκάνγκστερ Σεντάτ Πεκέρ, πρώην συνοδοιπόρος του AKP που διαβρώνοντας σιγά – σιγά και θανάσιμα την ιδέα πως ο Ερντογάν μπορεί να αντιπροσωπεύει οτιδήποτε άλλο πέραν ενός καθεστώτος συναλλαγής.
Την ίδια ώρα, πολλές γυναίκες στην Τουρκία, όλων των ιδεολογικών και πολιτισμικών γραμμών, έχουν εξοργιστεί με την απόφαση του Erdogan να αποσύρει την Τουρκία από τη Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης για την αποτροπή της βίας κατά των γυναικών, την οποία η Τουρκία ήταν η πρώτη χώρα που υπέγραψε.
Η απειλή του Ιμάμογλου
Ιχνηλατώντας και εξηγώντας αυτό το ετερόκλητο μίγμα δυσαρέσκειας, οι Financial Times καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα αυταρχικά του καπρίτσια του Ερντογάν έχουν στρέψει πολλές δυνάμεις εναντίον του. «Δεν είναι μόνο το κοσμικό Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό κόμμα (CHP) του Ατατούρκ που έδιωξε με ευκολία» σημειώνουν, προσθέτοντας: «Είχε στρώσει τον δρόμο του προς την εξουσία με συμμάχους που στην πορεία απέρριψε, όπως ο πρώην πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου, ο πρώην πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιουλ και ο πρώην αντιπρόεδρος και τσάρος της οικονομίας Αλί Μπαμπατσάν. Ολοι αυτοί ίδρυσαν αντίπαλα προς το AKP κόμματα που δεν μπορούν μεν να κερδίσουν, αλλά μπορούν να αφαιρέσουν ψήφους και να τις προσθέσουν σε οποιονδήποτε συνασπισμό εναντίον του Ερντογάν.
Ο νικητής δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, που προέρχεται από το CHP αλλά έχει προφίλ που προσεγγίζει κατά τι εκείνο του Ερντογάν, κατάφερε να χτίσει επιτυχώς μια ευρεία συμμαχία κατά του AKP, δείχνοντας ότι υπάρχει ήδη κάποιος που μπορεί να σταματήσει τον οδοστρωτήρα.
“Η τύχη του μπορεί και να εξαντλείται”
Ο Ερντογάν αντεπιτίθεται με μια δικαστική εκστρατεία για να κλείσει και να «ξεκοιλιάσει» το Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (HDP), τον φιλοκουρδικό αριστερό συνασπισμό που είναι το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα της Τουρκίας. Έχει ήδη φυλακίσει πολλούς από τους ηγέτες του, βουλευτές, δημάρχους και ακτιβιστές. Αντιμετωπίζοντας το HDP ως τρομοκράτες «λύκους με προβιά αρνιού», το AKP ελπίζει να αφαιρέσει τους συντηρητικούς Κούρδους ψηφοφόρους που το υποστήριζαν κατά το παρελθόν.
Ο οπορτουνισμός του Ερντογάν συχνά ήταν πολιτικά αναγκαίος. Αλλά πολλοί στην Τουρκία αισθάνονται πια πως το αναμφίβολο ταλέντο του μειώνεται και πως η τύχη του μπορεί και να εξαντλείται».
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Πηγή: economico.gr
