Η αρχή έγινε με την απόφαση της Αβάνας να υποτιμήσει δραματικά το πέσο. Ηταν η πρώτη υποτίμηση από την εποχή της επανάστασης του 1959 που, ταυτόχρονα, έβαλε τέλος και στο σύστημα της διπλής ισοτιμίας που ίσχυε επί δεκαετίες.
Το άνοιγμα στην ιδιωτική πρωτοβουλία
Λίγο αργότερα, αυτή την εβδομάδα, η υπουργός Εργασίας της Κούβας Μάρτα Ελένα Φέιτο Καμπρέρα έκανε την ανακοίνωση που μέχρι πρότινος έμοιαζε αδιανόητη: Η κυβέρνηση του Μιγκέλ Ντίαζ Κανέλ επιτρέπει στο εξής την ιδιωτική πρωτοβουλία σε 2.000 επαγγέλματα και τομείς οικονομικής δραστηριότητας.
Υπό τον έλεγχο του κράτους παραμένουν μόνο 124 ζώνες επαγγελματικής δραστηριότητας – αδιευκρίνιστες ακόμη -, ενώ το επόμενο βήμα θα είναι η παύση των κρατικών επιδοτήσεων σε μια σειρά δημόσιων επιχειρήσεων, ακόμη κι αν αυτό τις οδηγήσει στην χρεοκοπία.
Και οι δύο αποφάσεις όπως επισημαίνουν οι Financial Times, τόσο η νομισματική υποτίμηση όσο και οι επιθετικές κινήσεις μεταρρύθμισης του οικονομικού μοντέλου, χαρακτηρίζονται από τους αναλυτές ως υψηλού ρίσκου.
Η υποτίμηση έφερε έκρηξη των τιμών
Η υποτίμηση οδήγησε όμως σε έκρηξη τιμών, και έκανε πανάκριβα προϊόντα, υπηρεσίες και λογαριασμούς των εταιρειών κοινής ωφελείας. Πυροδότησε παράλληλα κύμα δυσφορίας στην κοινή γνώμη, παρ’ ότι η κυβέρνηση προχώρησε ταυτόχρονα σε μεγάλες αυξήσεις των μισθών και των συντάξεων του δημόσιου τομέα.
Οι εργαζόμενοι στο δημόσιο αποτελούν ακόμη την συντριπτική πλειοψηφία στην Κούβα. Στον ιδιωτικό τομέα απασχολούνται λίγο περισσότερα από 600.000 άτομα, που αντιπροσωπεύουν περίπου το 13% του εργατικού δυναμικού της χώρας. Οι εργαζόμενοι αυτοί είναι όλοι καταγεγραμμένοι ως αυτοαπασχολούμενοι, ενώ το 40% εξαρτάται από την τουριστική βιομηχανία ή εργάζεται στα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Οι μεταρρυθμίσεις που δρομολογούνται τώρα σχεδιάζονταν εδώ και χρόνια αλλά αναβάλλονται διαρκώς. Η πανδημία όμως εκβίασε τις εξελίξεις και επέσπευσε τις αλλαγές.
Το οικονομικό σοκ της πανδημίας
Η οικονομία της Κούβας βρισκόταν επί χρόνια σε στασιμότητα, πέρσι όμως συρρικνώθηκε κατά 11%. Η επαναφορά του εμπάργκο από την Ντόναλντ Τραμπ είχε ήδη επαναφέρει και τις ελλείψεις σε βασικά τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης, η πανδημία όμως με το πλήγμα που κατάφερε στον τουρισμό έδωσε την χαριστική βολή. Η πτώση στην τουριστική κίνηση πέρσι ήταν της τάξης του 80% και, τώρα, το δεύτερο κύμα της πανδημίας υπονόμευσε κάθε ελπίδα ανάκαμψης.
Κατά τους υπέρμαχους των μεταρρυθμίσεων, το άνοιγμα της οικονομίας και η αλλαγή μοντέλου είναι η μόνη διέξοδος. Ο μεταρρυθμιστής οικονομολόγος Ρικάρντο Τόρες λέει στους Financial Times πως το άνοιγμα της οικονομίας θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας και θα περιορίσει τον πληθωρισμό. «Θα δώσει στις Αρχές», υποστηρίζει, «μεγαλύτερα περιθώρια ελευθερίας για να προχωρήσουν στην αναδιάρθρωση των κρατικών εταιρειών και θα μειώσει τη γραφειοκρατία».
Η σχέση με την κυβέρνηση Μπάιντεν
Για το εάν θα επαληθευθεί ή όχι αυτή η εκτίμηση κομβικό ρόλο θα παίξει η κυβέρνηση Μπάιντεν και η στάση της απέναντι στην Κούβα. Η κυβέρνηση της Αβάνας προσβλέπει πως ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ θα ανακαλέσει πάλι το εμπάργκο κατά της Κούβας και θα επαναφέρει τις σχέσεις των δύο χωρών εκεί όπου βρίσκονταν επί προεδρίας Μπαράκ Ομπάμα.
Ο Τζον Καβούλιτς ωστόσο, πρόεδρος του κουβανο-αμερικανικού εμπορικού και οικονομικού συμβουλίου, τονίζει πως για να υπάρξει ουσιαστική αμερικανο-κουβανική προσέγγιση πρέπει να υπάρξουν και μεγάλες υπερβάσεις.
«Το κλειδί», λέει, «είναι να πειστεί η κυβέρνηση Μπάιντεν πως η κυβέρνηση Ντίαζ Κανέλ είναι όντως σοβαρά δεσμευμένη στην αναδιάρθρωση του οικονομικού μοντέλου. Και ο μόνος τρόπος για να πείσει η Αβάνα την Ουάσιγκτον είναι να αναλάβει το επώδυνο τίμημα των μεταρρυθμίσεων και του μετασχηματισμού».
Πηγή: economico.gr
