Λιγότερα απ’ όσα θα ήθελε, περισσότερα απ’ όσα επιτρέπουν οι συνθήκες: αυτό θα μπορούσε με δύο λόγια να είναι το «ταμείο» για τον Ουκρανό πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, μετά την παρουσία του στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ.
Σύμφωνα με πολιτικούς αναλυτές, ο Ουκρανός πρόεδρος ακολούθησε την κλασική στρατηγική του στη σύνοδο του NATO την Τρίτη και την Τετάρτη: εμφανίστηκε επιθετικός, πίεσε τους συμμάχους του πέρα από τη ζώνη της άνεσής τους και επέστρεψε στην πατρίδα του με λιγότερα από όσα είχε πει ότι επιθυμεί να πετύχει, αλλά περισσότερα από όσα έμοιαζαν εφικτά πριν μερικούς μήνες.
Στο Βίλνιους ο Ζελένσκι δεν άφησε πολλά περιθώρια στους ηγέτες των χωρών του NATO από το να απορρίψουν το αίτημά του για την παροχή στην Ουκρανία ξεκάθαρου δρόμου προς την ένταξή της στη Συμμαχία. Ωστόσο έλαβε διαβεβαιώσεις ακλόνητης υποστήριξης, νέες δεσμεύσεις στρατιωτικής βοήθειας και ένα πλαίσιο εγγυήσεων ασφαλείας έναντι της Ρωσίας.
Χαμήλωμα τόνων
Ο Ζελένσκι εμφανίστηκε οργισμένος και συγκρουσιακός την Τρίτη, πρώτη ημέρα της συνόδου, λέγοντας ότι θα ήταν «παράλογο» αν δεν δοθεί στο Κίεβο χρονοδιάγραμμα για την ένταξή του στο ΝΑΤΟ. Έτσι, η συμμαχία αναγκάστηκε να τον… προσγειώσει: η Ουκρανία δεν μπορεί να ενταχθεί στο NATO όσο διαρκεί ο πόλεμος διότι αυτό θα σημαίνει ότι η ίδια η Συμμαχία θα βρεθεί σε πόλεμο με τη Ρωσία, κάτι που δεν είναι διατεθειμένοι να πράξουν. Πρέπει να πληρούνται «όροι», εξήγησαν, αν και κανείς δεν διευκρίνισε ποιοι είναι αυτοί.
Μέχρι το τέλος της συνόδου, και έπειτα από συναντήσεις που είχε πρόσωπο με πρόσωπο με ηγέτες του ΝΑΤΟ, ανάμεσά τους και ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, ο Ζελένσκι έριξε τους τόνους, χαρακτηρίζοντας το αποτέλεσμα «καλό», αλλά όχι «ιδανικό». «Είναι πολύ σημαντικό: για πρώτη φορά μετά την ανεξαρτησία μας, αποκτήσαμε θεμέλιο ασφαλείας για την Ουκρανία στην πορεία της προς το NATO», τόνισε ο Ουκρανός πρόεδρος, ενώ πρόσθεσε ότι υπήρξε «καλή ενίσχυση με όπλα».
«Το μέλλον της Ουκρανίας είναι στο NATO»
Στο Κίεβο δεν δόθηκε πρόσκληση που ζητούσε για ένταξη στο NATO, ωστόσο δεν θα χρειαστεί να ακολουθήσει το Ενταξιακό Σχέδιο Δράσης (MAP), ενώ πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνεδρίαση του Συμβουλίου ΝΑΤΟ- Ουκρανίας που έχει στόχο να διαχειριστεί τη διμερή σχέση και τονίστηκε ότι «το μέλλον της Ουκρανίας είναι στο NATO». «Η Ουκρανία είναι τώρα ξεκάθαρα στο ευρωατλαντικό στρατόπεδο (…) Κατά τη γνώμη μου, μετά από αυτή τη σύνοδο η Ουκρανία βρίσκεται σε ένα πιο ισχυρό μέρος από αυτό στο οποίο ήταν πριν μία εβδομάδα», δήλωσε ο Νιλ Μέλβιν, αναλυτής του Royal United Services Institute.
Στο περιθώριο της συνόδου οι χώρες της G7 παρουσίασαν ένα διεθνές πλαίσιο για την ενίσχυση της μακροπρόθεσμης ασφάλειας της Ουκρανίας έναντι της Ρωσίας. Παράλληλα ανακοινώθηκε σειρά νέων στρατιωτικών πακέτων βοήθειας για το Κίεβο. Ήδη από τον Σεπτέμβριο, την ώρα που ο Ζελένσκι ζητούσε μια γρήγορη διαδικασία ένταξης της Ουκρανίας στο NATO και εργαζόταν ώστε το Κίεβο να λάβει πρόσκληση για να ξεκινήσει την ενταξιακή του πορεία, παραδεχόταν ότι αυτό δεν θα είναι εφικτό όσο καιρό διαρκεί ο πόλεμος.
Αβεβαιότητα
Την Τετάρτη υπήρξαν ενδείξεις αποδοχής από τους Ουκρανούς ότι η συμφωνία στην οποία κατέληξε το NATO ήταν η καλύτερη που θα μπορούσαν να περιμένουν. Ο σύμβουλος του Ζελένκσι, ο Μιχαΐλο Ποντολιάκ, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Reuters από το Κίεβο δήλωσε ότι αντιμετωπίζει «αισιόδοξα» το αποτέλεσμα της συνόδου. «Αυτή είναι η πρώτη μακροχρόνια στήριξη που λαμβάνει η Ουκρανία από στρατιωτική άποψη. Αυτά τα πακέτα βοήθειας δεν είναι μόνο για σήμερα αλλά και για τα επόμενα χρόνια», πρόσθεσε.
Η αντιπρόεδρος της ουκρανικής κυβέρνησης Όλχα Στεφανίσινα δήλωσε ότι το Κίεβο έχει προχωρήσει πολύ από τη σύνοδο του 2008 στο Βουκουρέστι, όταν το NATO είχε επισημάνει ότι κάποια στιγμή η Ουκρανία θα μπορέσει να ενταχθεί στη Συμμαχία, χωρίς ωστόσο να της δώσει κάποιο συγκεκριμένο σχέδιο προς αυτή την κατεύθυνση. Όμως η αμφιθυμία για το μέλλον της Ουκρανίας την αφήνει ευάλωτη, πρόσθεσε. «Δυστυχώς η σύνοδος του Βίλνους δεν έβαλε τέλος στην εποχή της αβεβαιότητας, η οποία έχει αποφασιστική σημασία για τη γενικότερη ασφάλειά μας (…) μπορούμε να κερδίσουμε περισσότερα. Πρέπει να κερδίσουμε περισσότερα», υπογράμμισε η Στεφανίσινα.
Ασαφείς όροι
Από την πλευρά του ο Άντριι Ζαγκοροντνιούκ, υπουργός Άμυνας της Ουκρανίας το 2019-2020, δήλωσε ότι η χώρα του δεν περίμενε πραγματικά ότι θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ τώρα, ούτε καν ένα χρονοδιάγραμμα προς την ένταξή της, όμως ήλπιζε ότι θα λάμβανε κάτι που «θα δημιουργούσε έναν οδικό χάρτη» προς την εισδοχή. «Αλλά αυτό δεν έγινε. Ουσιαστικά ειπώθηκε κάτι σαν: η Ουκρανία πρέπει να πληροί κάποιους όρους. Είναι εντελώς ασαφές ποιους όρους. Πότε, τι; Ουσιαστικά, τίποτα στην πραγματικότητα», είπε σε τηλεφωνική του επικοινωνία με το Reuters.
Παρ’ όλα αυτά ο ίδιος εκτίμησε ότι η σύνοδος ήταν πολύ θετική για την Ουκρανία, αναφερόμενος στις ανακοινώσεις που έγιναν στο περιθώριό της, στην ακλόνητη υποστήριξη των χωρών του ΝΑΤΟ προς το Κίεβο, όπως διατυπώθηκε στην τελική ανακοίνωση, και στη δήλωση ότι η Συμμαχία αντιμετωπίζει την Ουκρανία ως μελλοντικό της μέλος. Οι ανακοινώσεις για την παροχή περισσότερων όπλων θα ενισχύσουν το ηθικό των ουκρανικών στρατευμάτων, σημείωσε ο Ζαγκοροντνιούκ.
«Καμπανάκι» από Ουάλας
Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι η παρέμβαση του Βρετανού υπουργού Άμυνας, Μπεν Ουάλας, ο οποίος δήλωσε χαρακτηριστικά, απαντώντας στα αιτήματα των Ουκρανών για περισσότερα όπλα, ότι «δεν είμαι η Amazon» χτύπησε «καμπανάκι» για το Κίεβο, έστω κι αν ο πρωθυπουργός Ρίσι Σουνάκ επιχείρησε να αμβλύνει τις εντυπώσεις λέγοντας ότι ο Ζελένσκι και η Ουκρανία δείχνουν την προσήκουσα ευγνωμωσύνη για τη βοήθεια που τους παρέχει η Δύση και ειδικά η Βρετανία.
Αναλυτές εκτιμούν ότι ο Ουάλας εξέφρασε μια γενικότερη δυσφορία, η οποία δεν περιορίζεται στο Λονδίνο (που, άλλωστε, είναι από τους πλέον ένθερμους υποστηρικτές της Ουκρανίας), αλλά απλώνεται σε αρκετές πρωτεύουσες χωρών-μελών του ΝΑΤΟ, οι οποίες και αισθάνονται ότι οι διαρκείς πιέσεις του Κιέβου για περισσότερα όπλα δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα επί του πεδίου (δεν είναι τυχαίο ότι ο Ουάλας έκανε ειδική αναφορά στο ζήτημα της εκπαίδευσης των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, αλλά και στο πολιτικό κόστος των απωλειών).


Πηγή: economico.gr