Η ελληνογερμανική έκθεση «Καρυά 1943. Καταναγκαστική Εργασία και Ολοκαύτωμα» παρουσιάζεται στο Μουσείο Μπενάκη και έχει στόχο να φωτίσει ένα λιγότερο γνωστό κομμάτι της ιστορίας της ναζιστικής κατοχής στην Ελλάδα, ειδικά την καταναγκαστική εργασία των Ελλήνων Εβραίων. Η έκθεση αυτή, που θα διαρκέσει μέχρι τις 17 Φεβρουαρίου 2025, είναι η πρώτη που αναφέρεται εκτενώς στο θέμα αυτό, και συνοδεύεται από πλούσιο εκθεσιακό υλικό και εκπαιδευτικά προγράμματα.
Ο Αντρέας Ασσαέλ, συλλέκτης και ερευνητής, ανακάλυψε το 2002 μια φωτογραφική συλλογή του Γερμανού πολιτικού μηχανικού Χανς Ρέσλερ. Σε αυτήν αποτυπώνονται οι φρικτές συνθήκες εργασίας και διαβίωσης των Ελλήνων Εβραίων στο εργοτάξιο καταναγκαστικής εργασίας στην Καρυά. Μέσα από αυτή την ανακάλυψη, άρχισε να διερευνά την ιστορία αυτού του «κολαστηρίου», που αποτελούσε το χειρότερο στρατόπεδο της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα.
Η ιστορία της Καρυάς ξεκινά την άνοιξη του 1943, όταν οι Γερμανοί μετέφεραν εκατοντάδες Εβραίους άνδρες από τη Θεσσαλονίκη για την κατασκευή μιας παρακαμπτήριας σιδηροδρομικής γραμμής. Οι συνθήκες που επικρατούσαν ήταν απάνθρωπες, με πολλούς να χάνουν τη ζωή τους είτε από κακουχίες είτε από δολοφονίες εκτελέσεων. Οι ελάχιστοι επιζώντες εκτοπίστηκαν στο Άουσβιτς τον Αύγουστο του 1943.
Η έκθεση στοχεύει να ξαναγράψει την ιστορία αυτή και να ευαισθητοποιήσει το κοινό σχετικά με την σιωπή γύρω από το Ολοκαύτωμα για τους Έλληνες Εβραίους. «Ανοίγει μια συζήτηση γύρω από μία ξεχασμένη σελίδα, που αφορά όχι μόνο τους Εβραίους αλλά και τους άλλους Έλληνες που βίωσαν τη βία και την καταπίεση εκείνης της εποχής», δήλωσε ο ιστορικός Ιάσονας Χανδρινός.
Τα φωτογραφικά ντοκουμέντα της έκθεσης περιλαμβάνουν 80 περίπου φωτογραφίες από το εργοτάξιο της Καρυάς και επισημαίνεται η ανάγκη να θυμηθούμε τους μάρτυρες και να ακούσουμε τις ιστορίες τους. Η Έκθεση συνοδεύεται από πλούσιο πολυμεσικό περιεχόμενο και διαδραστικά στοιχεία, που αποσκοπούν στο να προσελκύσουν τους νεότερους επισκέπτες και να τους κάνουν να σκέφτονται την βαριά κληρονομιά του Πολέμου.
Η μαρτυρία του Δαυίδ Μπρούδο, που δραπέτευσε από την Καρυά, ενσαρκώνει τις φρικαλεότητες του παρελθόντος. Μεγαλωμένος σε μια οικογένεια με άλλους δέκα αδελφούς, είδε τη ζωή του να καταστρέφεται και το περιβάλλον γύρω του να μετατρέπεται σε κόλαση. Ο Δαυίδ και μερικοί άλλοι από την οικογένειά του ήταν οι μόνοι επιζώντες από την κοινότητα τους στη Θεσσαλονίκη.
Η έκθεση αποτελεί αποτέλεσμα συνεργασίας μεταξύ του Κέντρου Τεκμηρίωσης Ναζιστικής Καταναγκαστικής Εργασίας, του Ιδρύματος Μνήμης Δολοφονημένων Εβραίων της Ευρώπης και του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδας. Στον επισκέπτη προσφέρονται πληροφορίες για την κατάσταση της Καρυάς εκείνη την εποχή και εξετάζεται η επιρροή που είχε η ναζιστική κατασκευή στην τοπική κοινωνία.
Η Καρυά, ένα μέρος που κάθε γωνιά του θυμίζει πόνο και απώλεια, αξίζει να έχει τη μνήμη της αναγνωρίσιμη στην ιστορία της Ελλάδας. Μια μνήμη που είναι ακόμα ζωντανή μέσα από τις ιστορίες και τις μαρτυρίες των θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας.
Πηγή: tovima.gr
