Δέσμη προτάσεων για ταχεία και δραστική μείωση της φορολογίας και για την αναπτυξιακή ανάταξη της οικονομίας καταθέτει ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννης Στουρνάρας, ο οποίος παρουσιάζει ανάγλυφα και τον «χάρτη» της υπερφορολόγησης που τσάκισε την μεσαία τάξη στην δεκαετία των Μνημονίων.
Τα στοιχεία που έδωσε ο κεντρικός τραπεζίτης στην ομιλία του την Ακαδημία Φορολογίας και Λογιστικής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου είναι αποκαλυπτικά για το πώς την περασμένη δεκαετία αποστραγγίστηκε πλήρως η φοροδοτική ικανότητα των συνεπών φορολογουμένων, ειδικά των μεσαίων στρωμάτων, χωρίς παράλληλα να διευρυνθεί η φορολογική βάση – χωρίς δηλαδή να χτυπηθεί η φοροδιαφυγή.
Πώς “πνίγηκε” στην υπερφορολόγηση η μεσαία τάξη
Ο Γιάννης Στουρνάρας επεσήμανε ότι:
- Με εξαίρεση την περίοδο 2012-2014, η δημοσιονομική προσαρμογή που συντελέστηκε στην Ελλάδα την περίοδο της κρίσης, επικεντρώθηκε κυρίως στην αύξηση της φορολογίας.
- Μεταξύ 2008 και 2018, ενώ το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 26%, τα φορολογικά έσοδα αυξήθηκαν σταδιακά σχεδόν κατά 6 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, από 33% σε 39% του ΑΕΠ, προσεγγίζοντας τον μέσο όρο της ευρωζώνης.
Η σύνθεση όμως των φορολογικών εσόδων είναι αρκετά διαφορετική σε σχέση με τη ζώνη του ευρώ και έχει χρόνιες και δομικές στρεβλώσεις:
- Στους άμεσους φόρους: Η Ελλάδα υπολείπεται σημαντικά του μέσου όρου της ΕΖ στα έσοδα από άμεσους φόρους. Συγκεκριμένα, καταγράφεται μόνιμη υστέρηση στην απόδοση της φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων παρά το γεγονός ότι η χώρα έχει τους υψηλότερους φορολογικούς συντελεστές μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ στο συγκεκριμένο είδος φορολογίας
- Στους έμμεσους φόρους: Η Ελλάδα έχει δυσανάλογα υψηλότερα έσοδα από έμμεσους φόρους σε σχέση με τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ, πρωτίστως λόγω των υψηλών φορολογικών συντελεστών.
- Η φορολογική βάση: Η φορολογική βάση στη φορολογία εισοδήματος, παρά τις μεταρρυθμίσεις που υλοποιήθηκαν ιδιαιτέρως την περίοδο 2012-14, παραμένει περιορισμένη, επικεντρωμένη στη μισθωτήεργασία. Ως αποτέλεσμα, η επιβάρυνση λόγω των υψηλών συντελεστών φορολογίας και εισφορών είναι ασύμμετρα μεγάλη για μικρό μέρος του πληθυσμού.
- Το σύστημα φορολογίας εισοδήματος στην Ελλάδα έχει σχετικά υψηλούς φορολογικούς συντελεστές για φυσικά πρόσωπα, με αποτέλεσμα να στρεβλώνονται τα κίνητρα για εργασία, και να ενθαρρύνονται η φοροδιαφυγή και η φοροαποφυγή.
- Η καθαρή μέση επιβάρυνση από φόρους εισοδήματος και εισφορές κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα είναι σημαντικά υψηλότερη σε σχέση με τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ.
- Στη φορολογία εισοδήματος των νομικών προσώπων, οι ελληνικές επιχειρήσεις είναι από τις πιο επιβαρυμένες φορολογικά μεταξύ των χωρών της ΕΕ: Παρά τη μείωση του φορολογικού συντελεστή εταιρικών κερδών κατά μία ποσοστιαία μονάδα σε 28% το 2019, η χώρα κατατάχθηκε στην ομάδα των ευρωπαϊκών χωρών με τον υψηλότερο ονομαστικό εταιρικό φορολογικό συντελεστή, περίπου 6 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ.
Η «αμαρτία» της φοροδιαφυγής
Οι ίδιες στρεβλώσεις στην κατανομή των φορολογικών βαρών έθρεψαν και την χρόνια «αμαρτία» της φοροδιαφυγής. Με βάση τα στοιχεία που έδωσε ο Γιάννης Στουρνάρας:
- Το 2011, το 8% των φορολογουμένων πλήρωνε το 69% των φόρων εισοδήματος φυσικών προσώπων, και το 0,4% των επιχειρήσεων πλήρωνε το 61% των φόρων εισοδήματος νομικών προσώπων
- Πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία της ΑΑΔΕ για το φορολογικό έτος 2018 δείχνουν ότι σχεδόν το 10% του συνόλου των φορολογουμένων σε επίπεδο φορολογικών δηλώσεων δήλωσαν το 2018 μηδενικό εισόδημα και περισσότεροι από τους μισούς (58,9%) δήλωσαν εισόδημα μέχρι 10.000 ευρώ.
- Επίσης, φοροδιαφυγή παρατηρείται και στην έμμεση φορολογία, καθώς μεγάλο μέρος των υπηρεσιών που αντιστοιχεί σε υψηλό συντελεστή ΦΠΑ δραστηριοποιείται στην άτυπη οικονομία και δεν καταγράφεται. Ειδικότερα, για τo 2018, η Ελλάδα εμφανίζει τη δεύτερη υψηλότερη υστέρηση στον ΦΠΑ (VAT gap) στην ΕΕ, ίση με 30,1% των δυνητικών εσόδων ΦΠΑ (ή €6,6 δισεκ.).
Οι προτάσεις Στουρνάρα για μείωση των φόρων
Σ’ αυτό το υπόβαθρο, ο διοικητής της Τράπεζα της Ελλάδος τόνισε ότι ο 2019 ξεκίνησε μια σημαντική προσπάθεια φορολογικής αναμόρφωσης, με την υιοθέτηση μεταρρυθμίσεων μόνιμου χαρακτήρα που στόχευαν στη βαθμιαία ελάφρυνση του φορολογικού βάρους. Επεσήμανε ότι αυτή η προσπάθεια πρέπει να συνεχιστεί, τόνισε ότι η αλλαγή του φορολογικού συστήματος είναι επιτακτική και κατέθεσε συγκεκριμένο πλαίσιο προτάσεων:
- Μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης των επιχειρήσεων
- Μείωση της φορολόγησης της εργασίας – αναλογικά μεγαλύτερη για τα χαμηλά και μεσαία εισοδηματικά κλιμάκια
- Διεύρυνση της φορολογικής βάσης με:
-Ψηφιοποίηση της φορολογικής διοίκησης.
-Αποτελεσματική και εντατική διενέργεια ελέγχων.
-Ταχεία και αποτελεσματική περαίωση των φορολογικών υποθέσεων.
-Αυστηροποίηση των προστίμων σε περιπτώσεις φοροδιαφυγής.
- Ενίσχυση ηλεκτρονικών συναλλαγών
- Μέτρα για την καταπολέμηση φαινομένων διαφθοράς.
- Δημιουργία φορολογικής συνείδησης και καλλιέργεια φορολογικής παιδείας.
- Δημιουργία Κινήτρων με εξορθολογισμό των φόρων στην ακίνητη περιουσία, ενοποίησή τους και απόδοσή τους σε τοπικό επίπεδο. Επίσης, προτείνεται ο εναρμονισμός των αντικειμενικών αξιών ακινήτων με τις πραγματικές αξίες της αγοράς.
- Σταθερότητα και περαιτέρω απλοποίηση του φορολογικού συστήματος για την προσέλκυση μεσο- μακροπρόθεσμων επενδύσεων.
Πηγή: economico.gr
