Στην πολυτάραχη εποχή του Μεσαίωνα, ανάμεσα στον 12ο και 13ο αιώνα, δημιουργήθηκε μια ζωντανή και πνευματώδης κοινότητα πλανώμενων κληρικών και σπουδαστών, γνωστή ως Goliardi. Αυτοί οι φιλοσοφικά προσανατολισμένοι άνθρωποι, με δικούς τους νόμους και αρχές, υπήρξαν η φωνή διαμαρτυρίας κατά των καταπιεστικών πρακτικών του κλήρου. Η ποίησή τους, τα Carmina Burana, προέβαλε μια ριζοσπαστική ερμηνεία της πραγματικότητας, απορρίπτοντας τις περιοριστικές θεωρίες που εξωθούσαν τα συναισθήματα στην άκρη. Δημιούργησαν ένα νέο ύφος και έγιναν προπομποί του Ανθρωπισμού, αναγνωρίζοντας την αξία της ανθρώπινης εμπειρίας.
Τα Carmina Burana κατατάσσονται σε διαφορετικές κατηγορίες όπως ηθικά – σατιρικά, ερωτικά και βακχικά. Η γλώσσα τους είναι απλή και κατανοητή, απευθυνόμενη σε ένα κοινό υψηλού πνευματικού επιπέδου, ενώ ορισμένοι στίχοι περιλαμβάνουν γερμανολατινικές ή παλαιογαλλικές διαλέκτους. Πρόκειται για μια καινοτόμο μορφή ποίησης που συνδυάζει ρυθμό και μελωδία, αντλώντας στοιχεία από την κλασική και μεσαιωνική παράδοση καθώς και από καθημερινές πτυχές της ζωής εκείνης της εποχής.
Πέρα από την αισθητική τους, τα ποιήματα των Goliardi, με φυσική αναφορά στη Φύση και την Ανθρώπινη εμπειρία, περιγράφουν την ανάγκη για έρωτα – πνευματικό και σαρκικό, υποδεικνύοντας την ανάγκη διαιώνισης της Φύσης. Τα ποιήματα που εστιάζουν στον έρωτα, από τη μία πλευρά, απεικονίζουν μια πρωτοφανή αίσθηση ουμανισμού, και από την άλλη, διακρίνονται για την αντισυμβατική τους προσέγγιση της αγάπης.
Εντυπωσιακή είναι η επιρροή της ποίησης αυτής στους μεταγενέστερους καλλιτέχνες. Ο Ντάριο Φο, βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας, συνδυάζει το πνεύμα των Goliardi στο έργο του «Mistero Buffo», κριτικάροντας την εξουσία και αποκαθιστώντας την αξία των καταπιεσμένων ανθρώπων. Ο χαρακτηρισμός του ως «εθνικός goliardus» και η δήλωσή του ότι είναι γνήσιος goliardus αποδεικνύουν την επιρροή της μεσαιωνικής παράδοσης.
Στην Ελλάδα, τα Carmina Burana παρουσίασαν για πρώτη φορά το 1984 στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού από τη Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ. Η σύνθεση του Καρλ Ορφ έφερε τη μουσική αυτή στο προσκήνιο, επιτρέποντας στο κοινό να ανακαλύψει την πλούσια ζωή και την αφήγηση των Goliardi μέσω του γνωστού χορωδιακού κομματιού «O Fortuna». Η μουσική αυτή διατηρεί την αίσθηση της εποχής και απηχεί τις σταθερές αξίες της ανθρώπινης φύσης, που πάντα θα προβληματίζουν και θα εμπνέουν.
Η κυρία Στέλλα Πριόβολου είναι ομότιμη καθηγήτρια και κοσμήτορας στο Δημοτικό Λαϊκό Πανεπιστήμιο Αγίας Παρασκευής.
Πηγή: tovima.gr
